Verwerkingsopdracht 2a Stromingsboek; Kaas

Algemene beschrijving

a)

I. Auteur ; Willem Elsschot

   Titel ; Kaas

II. Plaats van uitgave ; Groningen

    Jaar van uitgave ; 1969

    Jaar van eerste uitgave ; 1933

III. Aantal pagina's ; 112

b) Novelle

c) Samenvatting:

Frans Laarmans is een eenvoudige kantoorklerk bij de General Marine and Shipbuilding Company in Antwerpen. Hij zou misschien wel eens wat hogerop willen. Deze hoop lijkt werkelijkheid te worden wanneer hij via de begrafenis van zijn moeder in contact komt met de heer Van Schoonebeke. Deze man is zeer (invloed)rijk en nodigt Frans uit om eens bij zijn vriendenbijeenkomsten te komen. Daar vertellen mensen dan op een opschepperige manier over mooie restaurantjes in de Elzas, en hoe goed de beurskoersen er wel niet bij staan. Frans kan hier natuurlijk niet over meepraten, en dat stoort Van Schoonebeke. Niet dat hij het echt erg vindt, maar toch besluit hij om contact op te nemen met zijn vriend Hornstra, die kaashandelaar is.

Enige dagen later, nadat Frans op bezoek is geweest bij Hornstra, krijgt hij bericht dat hij officieel benoemd is tot vertegenwoordiger van België en het Groothertogdom Luxemburg. Frans is dolblij, eindelijk ziet hij kans hem en zijn gezin een betere toekomst te geven. Op advies van zijn vrouw houdt hij zijn baan op de werf aan met onbetaald ziekteverlof. Frans begint razend enthousiast, maar met de verkeerde dingen. Hij besteedt veel te veel tijd aan onbelangrijke zaken zoals briefpapier, de inrichting van zijn kantoor en een goede schrijfmachine. Het enige belangrijke waar hij wel aandacht aan schenkt, het maken van een netwerk van agenten door heel België heen, mislukt. Ook al blijft Frans het proberen, contact krijgen met de agenten lijkt onmogelijk. Ondanks deze eerste tegenslag blijft hij goede moed houden. Maar hij blijft veel en veel te lang treuzelen met het echt verkopen van kaas, waardoor de deadline waarop de kaas verkocht moet zijn, steeds dichterbij komt.

Ook al wilde Frans het zich niet realiseren, na een tijdje kwam hij er toch achter dat hij eigenlijk nog veel te weinig tijd had om zijn twintig ton kaas te verkopen. Hij wordt wanhopig en gaat daarom zelf proberen de kaasbergen te verkopen, wat natuurlijk niet lukt. De dag dat Hornstra zelf poolshoogte komt nemen, wordt Frans opeens bang. Hij durft Hornstra niet recht in de ogen te kijken. Daarom doet hij niet open, maar stuurt hij Hornstra een brief dat hij België en het Groothertogdom Luxemburg om gezondheidsredenen niet meer kan vertegenwoordigen. De kaasdroom is aan diggelen, maar Frans beseft des te meer hoe goed zijn normale leventje wel niet was.

Verwerkingsvragen

a) Stroming: Nieuwe Zakelijkheid
1. De Nieuwe Zakelijkheid is meer een stijl dan een stroming. Kenmerken van de stijl zijn soberheid en vooral nuchter en functioneel schrijven; zakelijk dus.
2. Qua inhoud was er veel aandacht voor de stad, het zakenleven, vooruitgang en de maatschappij.
3. De schrijfstijl bevatte weinig bijvoeglijke naamwoorden en weinig lange zinnen. Alledaags taalgebruik eigenlijk
4. Men liet weg wat niet nuttig, niet functioneel of onbegrijpelijk was.

b) Kenmerken van de stroming aan de hand van voorbeelden uit het boek.

1. (bladzijde 42)

"'Natuurlijk is er geen enkele reden waarom het niet zou marcheren,' troostte zij. 'Je moet hard werken. Maar toch zou ik voorzichtig zijn. Op de werd zit je gerust, met een vast salaris.'
Dat noem ik waarheid als een koe."

De schrijver schrijft hier strak en laat de vrouw van de hoofdpersoon (de zij-persoon in dit citaat) nuchter en sober reageren op wat de hoofdpersoon eerder heeft gezegd. De hoofdpersoon reageert ook sober en nuchter op het gezegde van zijn vrouw.

2. (bladzijde 28)

""Denk er eens over na,' raadde hij. 'Er is veel mee te verdienen en jij bent de geschikte man.'

Dat was wel een beetje brutaal van hem, want ik vind dat niemand mij geschikt vinden moet voordat ik mijzelf geschikt heb gevonden. Maar toch was het aardig dat hij mij zonder enige conditie in de gelegenheid stelde mijn eenvoudig plunje van klerk bij de General Marine and Shipbuilding Company uit te trekken en zomaar ineens koopman te worden. Zijn vrienden zouden dan wel vanzelf vijftig percent van hun hooghartigheid laten vallen. Met hun beetje centen!

Ik vroeg hem dan ook wat voor soort handel zijn Hollandse vrienden dreven.

'In kaas,' zei mijn vriend. 'En dat marcheert altijd, want eten moeten mensen toch.'"

Het gaat hier duidelijk om het zakenleven. Alles draait om geld in dit stukje en meer is eigenlijk niet belangrijk. Dat is volgens mij precies een kenmerk van de Nieuwe Zakelijkheid. Niet moeilijk doen; knaken maken.

c)
Kaas van Willem Elsschot is naar mij idee in alle opzichten een goed voorbeeld van een boek uit de Nieuwe Zakelijkheid. Willem Elsschot gebruikt duidelijk de kenmerkende schrijfstijl. Dat merkt je bijvoorbeeld aan de korte zinnen en het eenvoudige taalgebruik. Ook worden er weinig randzaken genoemd. Alles wat niet met de inhoud te maken heeft komt er eenvoudigweg niet in. Het is sober geschrevenen en de hoofdpersoon is een ‘gewone man’. Bovendien heeft het onderwerp alles met het zakeleven en geld verdienen te maken. Ik vind bijna alles aan dit boek zakelijk, op de titel na misschien.