1. Herman Koch, Het Diner
Amsterdam, januari 2009, eerste druk (2009)
301 pagina’s
Amsterdam, januari 2009, eerste druk (2009)
301 pagina’s
2. Psychologische roman
3. Het boek gaat over een diner. Deelnemend aan het diner zijn Serge en Babette Lohman en Claire en Paul Lohman. Serge Lohman staat op het punt om de nieuwe minister-president van Nederland te worden, maar zijn zoon en de zoon van zijn broer hebben iets verschrikkelijks gedaan. Ze gaan dineren om dit te bespreken, dat is tenminste de bedoeling. De zoon van Paul, Michel, en de zoon van Serge, Rick, hebben een zwerver vermoord. Per ongeluk. De zwerver lag in een pinhokje en zij wilden pinnen. Ze werden kwaad en gooiden een lege jerrycan in het hokje, deze vatte vlam en zo verbrandde de zwerver. Tijdens het gesprek proberen ze het onderwerp steeds te ontlopen. Tussen het diner door verteld Paul steeds iets over zijn eigen leven dat te maken heeft met het gespreksonderwerp van dat moment. De geadopteerde zoon van Serge en Babette, Beau, heeft de ‘moord’ zien gebeuren en chanteert Rick en Michel ermee. Ze moeten veel geld aan hem geven, dan pas haalt hij alle filmpjes die hij van hen op internet heeft gezet eraf. Aan het einde wil Serge door het incident van Michel en Rick zich terugtrekken uit de campagne, maar Babette, Claire en Paul zijn het daar niet mee eens. Claire heeft bedacht dat als ze Serge zouden verwonden, hij niet de persconferentie zal geven de volgende dag, waarin hij zijn terugtrekking zou aankondigen. Beau verdwijnt op mysterieuze wijze en het gezin van Paul leeft het leven ‘gewoon’ verder.
Het diner vind ik een heel goed boek. Het is goed geschreven en ik vind de gehele situatie en omgeving waar het hele verhaal zich afspeelt ook mooi gekozen. Er verstrijkt eigenlijk maar heel weinig tijd tussen het begin van het boek en het einde ervan, maar toch gebeurt er heel veel en is er continu een soort spanning aanwezig. Doordat Serge een presidentskandidaat is komt er een extra druk op het hele diner, want Serge moet voortdurend op zijn woorden letten en Paul heeft er juist een beetje een hekel aan om zijn broer heel belangrijk te laten zijn. Ook het feit dat alles door de ogen van Paul wordt gezien geeft een leuk effect. Er zijn vrij veel personen die een belangrijke rol hebben in het verhaal en dus ook veel verschillende gedachten en meningen. Je komt ook wel meningen en gevoelens van andere personen dan Paul te weten, maar die zijn wel allemaal vanuit Pauls oogpunt.
Emotief argument: doordat de kinderen van Paul en Claire en van Serge en Babette wel ongeveer dezelfde leeftijd hebben als ik nu, kan ik me vrij goed verplaatsen in de situatie van de kinderen. Ik heb natuurlijk niet iets gedaan zoals Rick en Michel, maar toch heb je af en toe wel een soort spanningen met je ouders. Zonder dat je alles vertelt aan je ouders zijn zij toch de mensen die je als kind het beste kennen. En juist het feit dat je soms geheimen voor je ouders hebt maakt de band met je ouders speciaal. Ik vind dat dat in dit boek ook duidelijk naar voren komt. Paul en Claire weten dat het niet goed is wat Michel heeft gedaan maar willen hem ondertussen ook beschermen. En Michel zelf weet ook dat het niet in de haak is maar weet toch niet precies in hoeverre hij zijn ouders er nou bij moet betrekken. Die relatie tussen kind en ouders heeft Koch mooi beschreven.
Emotief argument: doordat de kinderen van Paul en Claire en van Serge en Babette wel ongeveer dezelfde leeftijd hebben als ik nu, kan ik me vrij goed verplaatsen in de situatie van de kinderen. Ik heb natuurlijk niet iets gedaan zoals Rick en Michel, maar toch heb je af en toe wel een soort spanningen met je ouders. Zonder dat je alles vertelt aan je ouders zijn zij toch de mensen die je als kind het beste kennen. En juist het feit dat je soms geheimen voor je ouders hebt maakt de band met je ouders speciaal. Ik vind dat dat in dit boek ook duidelijk naar voren komt. Paul en Claire weten dat het niet goed is wat Michel heeft gedaan maar willen hem ondertussen ook beschermen. En Michel zelf weet ook dat het niet in de haak is maar weet toch niet precies in hoeverre hij zijn ouders er nou bij moet betrekken. Die relatie tussen kind en ouders heeft Koch mooi beschreven.
Estetisch argument:Wat ik het beste vind aan dit boek is de situatie waarin alles plaatsvindt. Het lijkt aanvankelijk een heel onschuldig diner maar langzamerhand wordt je als lezer steeds meer duidelijk. Beide gezinnen hebben een gezamenlijk groot probleem maar er blijken ook nog verschillende randzaken te zijn die hun invloed hebben op het diner en de omstandigheden. Zo is Serge bezig met zijn verkiezingscampagne, hebben Babette en Serge het moeilijk met hun pleegkind Beau, is er een voortdurende spanning tussen Michel en Paul en heeft het gezin van Paul te maken met de ziekte van Claire. Wat ik ook sterk vind aan het boek is dat je de gerechten van het diner ziet terugkomen in de opbouw van het verhaal.
Moreel argument: Ik vind dat Herman Koch een aangename manier van schrijven heeft. Zijn taalgebruik is niet bijzonder moeilijk en het leest fijn. Hij beschrijft de gedachten van Paul erg goed. Dat moet ook wel want die spelen een grote rol in een psychologische roman als deze. De gedachten zijn realistisch en mooi geformuleerd. Het beste aan de schrijfstijl van Koch vind ik in dit boek wel de opbouw en structuur. Het verhaal bouwt zich op terwijl het diner vordert. Bij nieuwe gangen komen nieuwe deelonderwerpen aan bod en tussen gangen in gebeurt ook telkens iets. Als is het maar een gedachte van Paul over een van zijn tafelgenoten. Het vertelt je als lezer meteen weer wat over die persoon maar zeker ook over Paul en zijn mening over de persoon waar zijn gedachten naar uitgaan.
Realistisch argument: Ik vind het eigenlijk een vrij realistisch boek. Wellicht is de doodslag door Michel en Rick wat extreem, maar ik geloof wel dat ieder persoon en ieder gezin problemen op zijn weg krijgt. Dus ook de familie van een presidentskandidaat. En ook de manier waarop de personen met de gebeurtenis omgaan en in deze situatie handelen zijn geloofwaardig. Die manier van handelen vind ik zelfs erg goed beschreven. Niemand hoopt natuurlijk ooit in een situatie als deze te komen en niemand weet precies hoe dan juist te handelen. Maar zo beschrijft Koch het ook. De acties worden niet beschreven alsof ze voor de hoofdpersonen vanzelfsprekend zijn. Je merkt dat ze veel moeite hebben met de omstandigheden waarin ze zich bevinden.
Structureel argument: De structuur van het boek is heel goed. Je voelt de spanning opbouwen terwijl het diner vordert. Het begint met het aperitief, waarin je eigenlijk een beetje kennismaakt met de personen maar nog maar weinig te weten komt over de werkelijke reden van het diner; praten over de moord die hun zoons zijn begaan. Je weet wel dat ze in de problemen zitten maar wat er nou werkelijk gebeurt is ontdek je pas stukken later. In het voorgerecht kom je weer meer te weten en veruit het meeste kom je te weten tijdens het hoofdgerecht. Ook tussen de gangen door gebeuren er dingen zoals de ontmoeting van Paul met Michel. Een grappig detail is ook dat Paul telkens weer terugkomt op de pink van de ober. Hij stoort zich daar erg aan en bij vrijwel elke gang veroordeelt Paul de pink in zijn gedachten. De pink vormt zo een soort motief in het verhaal. Pas na het nagerecht en het digestief is eigenlijk alles duidelijk over ‘het ongeval’ waar in het begin van het boek over gesproken wordt. Hoe het precies afloopt en hoe Michel en Rick ervan afkomen weet je uiteindelijk niet. Hoe het serge verloopt lees je nog wel. In ‘de fooi’ wordt je verteld dat de verkiezingen voor Serge zijn uitgelopen op een mislukking. En zo komt een mooi eind aan het boek en aan het diner.
Intentioneel argument: wat Herman Koch precies bedoelt met het boek weet ik natuurlijk niet maar wat hij wel goed duidelijk maakt is dat iedereen voor problemen komt te staan en dat iedereen daar op zijn eigen manier mee omgaat. Ook is duidelijk dat familie een belangrijk aspect is in het boek. Koch beschrijft de relaties tussen zoon en ouders erg goed en realistisch en weergeeft met de manier waarop de ouders hun kinderen beschermen ook aan hoe belangrijk ouders zijn in het leven van een kind en in speciaal in dat van een puber.